Ўзликни англаш инсонга хос бўлиб, ҳамма даврларда хам у ёки бу даражада мавжуд бўиган. Ибтидожй инсон ўзини табиатнинг бир бўлаги деб ҳис қилса-да, о ъзини ҳайвонот билан тенглаштирмаган. Ибтидоий уруғ-жамоа ҳам ўзини бошқалардан кескин фарқлаган, ўз асотирига (“мафкурасига”), тотемига, этиқодий уруғбошиси, сиғинадиган санами ва рамзига эга бўлган.