Daraja:
Oliy ta‘lim
Tur:
Referat
Muallif:
АНДИЖОН ДАВЛАТ ТИББИЁТ ИНСТИТУТИ АНАТОМИЯ, ОПЕРАТИВ ЖАРРОХЛИК ВА ТОПОГРАФИК АНАТОМИЯ КАФЕДРАСИ
Nashr etilgan yili:
2017
Yaratilgan vaqti:
03.09.2023
Анатомия фанининг суяклар бирлашувларига бағишланган бўлими артрология (artrologia) ёки синдесмология (syndesmologia) деб аталади. Суяклар бирлашуви скелет суякларини бирлаштиради ва бутун бирлигини таъминлайди. Улар суякларни бир-бирига яқин ушлаб туради ва уларни озми-кўпми ҳаракатчанлигини таъминлайди.
Суяклар бирлашувлари ҳар-хмл тузилишга эга. Ва мустахкамлик, таранглик, ҳаракатчанлик каби сифатларга эга. Бу сифатлар уларнинг бажарадиган вазифаларига боғлиқ.
Суяклар бирлашувларининг дастлабки шакли, сувда яшовчи тубан умуртқали ҳайвонларда қўшувчи тўқима ёки тоғай ёрдамида бирлашувлар бўлган. Лекин суякларнинг бундай ялпи бирлашувлари, ҳаракатни чегаралаб қўяди. Суяк ричаглари шаклланиши, суяклар оралиғида ёриқ ва бўшлиқлар пайдо бўлиши муносабати билан, суяк бирлашувларининг янги тури, узлукли бирлашувлар, бўғимлар юзага келди. Эмбриогенезда суяк бирлашувлари икки босқични босиб ўтади. Авваламбор скелет муртаклари мезенхима қавати ёрдамида узлуксиз бирлашувлар ҳосил қилади. Кейинчалик мезенхимадан қўшувчи тўқимага айланади. Қўшувчи тўқима кейинчалик бойламларга айланади. Агар бирлашувчи суялар атрофидаги қўшувчи тўқима ялпи шаклда бўлса, узлуксиз суяк бирлашувлари, синартрозлар, synarthrosis юзага келади. Агар уларнинг ичида қўшувчи тўқиманинг сурилиб кетиш жараёни рўй берса, бўшлиқ пайдо бўлади ва суяк бирлашувларнинг иккинчи тури, диатрозлар, diarthrosis юзага келади.