Тадқиқотнинг мақсади тилда жинс тушунчасининг ифодаланиши тарихини, ўзбек тилида биологик жинс тушунчасини ифодалашнинг лисоний усулларини аниқлаш, биологик жинс маъноси ифодаланган сўзларнинг лексик-семантик хусусиятларини очиб беришдан иборат.

Mazkur bitiruv-malakaviy ishida XIV asr oxiri XV asr boshlarida yashab, ijod qilgan o’zbek shoiri Hofiz Xorazmiy lirikasida qofiya va radif sifatida qo’llangan so’zlar xususiyatlari yoritilgan. Jumladan, Qofiya va radif sifatida qo’llangan umumturkiy, arabcha, forscha so’zlar hamda arxaik, shevaga xos so’zlar tahlilga tortilgan.

Bitiruv-malakaviy ishida 30-yillar adabiy jarayonida o’zbek tarjimachiligi, realistik tarjima va tarjimaning ilmiy va nazariy asoslari, badiiy tarjima orqali she’riyatda yuzaga kelgan shakily va badiiy rang-baranglik, 30-yillarda til masalasi xususida bo’lgan qizg’in bahs va munozaralar kabi masalalar o’rganilgan. Xususan, she’riyatdagi shakliy izlanishlar, Usmon Nosirning tarjimachilik faoliyati, Usmon Nosir tarjimasida M. Yu. Lermontovning «Demon»i tahliliga e’tibor qaratilgan.

Mazkur bitiruv malakaviy ishida XVII-XX asr boshlari Xorazm adabiy muhitidagi tarixnavislik an’analari va uning rivoji masalasi tahlilga tortilgan. Xususan, Abulg’ozi Bahodirxon, Shermuhammad Munis, Muhammadrizo Ogahiy va Muhammad Yusuf Bayoniylar tomonidan yaratilgan o’nlab tarixiy asarlar XVII-XX asr Xorazm ijtimoiy - siyosiy va madaniy muhitini yorituvchi ishonarli manbalar ekanligi xususida fikr yuritilgan va xulosalar chiqarilgan.

Mazkur bitiruv-malakaviy ishida Tog’ay Murodning “Otamdan qolgan dalalar”, “Ot kishnagan oqshom”, “Bu dunyoda o’lib bo’lmaydi” asarlarining sintaktik xususiyatlarini yoritilgan. Jumladan, Tog’ay Murodning ijodida shaxs uslubiga xos xususiyatlar aniqlangan, shuningdek adib asarlaridagi o’ziga xos sintaktik-stilistik jarayonlarni tahlil qilingan.

Mazkur magistrlik dissertatsiyasida o’zbek so’zlashuv nutqining sotsiolingvistik va lingvopragmatik xususiyatlarini sinxron usulda tahlil qilingan bo’lib, Antropotsentrik tilshunoslikning yangi lingvistik yo’nalish sifatida shakllanishi masalasini yoritish; - Sotsiolingvistika va lingvistik pragmatikaning o’zaro munosabatini tahlil qilish; - So’zlashuv uslubidagi nutqiy etiket masalalarini yoritish; - Nutqning ijtimoiy xoslanishi masalasini tahlil qilish; - So’zlashuv nutqining leksopragmatik xususiyatlarini tahlil qilish; - So’zlashuv nutqi frazeologizmlarining sotsiopragmatik xususiyatlarini aniqlash; - So’zlashuv nutqida ekstralingvistik omillar, noverbal vositalarning sotsiopragmatik xususiyatlarini yoritish orqali tadqiqotda ko’zda tutilgan asosiy maqsadga erishilgan.

“O`zbek tili turistik terminlarining lisoniy takomili va leksik-semantik tadqiqi” mavzusidagi magistrlik dissertatsiyasida o’zbek tili turistik terminlarining tarixiy-etimologik manbalarga ko’ra tasnifi va tahlili, lug’aviy-ma’noviy xususiyatlari, turistik terminlardagi sinonimiya, dubletlik masalalari, leksikografik xususiyatlari yoritilgan.

“O`zbek tilida non, osh, tuz konseptlarini ifodalovchi frazeologik va paremiologik birliklarning lingvokulturologik tadqiqi” mavzusidagi magistrlik dissertatsiyasida o‘zbek tili bararor birliklari sirasida shaklan va ma’noviy jihatdan alohida o’rin tutuvchi non, osh, tuz konseptlarini ifodalovchi frazeologizm va paremalar to‘plandi va lingvokulturologik aspektda tadqiq etilgan.

Namangan davlat universiteti 5A120102-Lingvistika (o‘zbek tili) mutaxassisligi 2-kurs magistratura talabasi Mutalov Saidakbar Xamidullo o‘g‘lining “Istiqlol davri siyosiy publitsistikasining leksik-semantik va uslubiy xususiyatlari” mavzusidagi magistrlik dissertatsiyasida istqilol davri siyosiy publitsistikasi, xususan “Yoshlar ovozi” gazetalaridagi siyosiy xarakterga ega bo‘lgan publitsistik materiallarni leksik-semantik tahlil etish, ulardagi so‘z qo‘llash va matn tahlili bilan bog‘liq xususiyatlarini o‘rganish hamda uslubiy va format jihatdan o‘ziga xosliklarini aniqlash borasida ish olib borilgan.

Мазкур мақолада Аллоҳнинг зот ва сифоти ҳамда сўфиёна комиллик тушунчаси ҳақида фалсафий фикрлар баён қилинган. Ҳар бир инсон Ҳақ исмини ёдда тутиши, уни тилу дил билан тинимсиз такрорлаши лозимлиги таъкидланган. Шунингдек, шоирнинг мақсад-муддаоси баён қилиниб, Навоий мени от истамакдан қутқарсанг, дер экан, худпарастлик, ном кибри каби иллатдан халос бўлишни исташи мисоллар орқали далилланган. Мақолада шоирнинг мақсади шугина эмас, у ном кибридан қутулмоқ билан қаноатланадиган инсон ҳам эмаслиги хусусида сўз борган