Муҳандислик геодезияси халқ хўжалигида турли қурилиш ишларида мухим ўрин тутади. Шу сабабли талабаларнинг ушбу фанни ўрганиши долзарбдир

Ушбу маъруза матнида инженерлик – геодезик ишларидан топографик – геодезик қидирув, инженер – геодезик лойиҳалаш, чизиқли иншоотларни трассалаш ва инженерлик иншоотларини режалаш ишлари ёритилган.

Геоахборот тизимлардан ҳозирги кунда бутун дунёда турли соҳаларда кенг миқёсда фойдаланилмоқда ва юқори самараларга эришилмоқда. Геоахборот тизимларнинг долзарб эканлигини ҳисобга олган ҳолда мамлакатимизда ҳам бунга алоҳида эътибор қаратилган. Бу йўналиш бўйича мутахассислар тайёрлаш Геоахборот(географик ахборот) тизимлари чуқур ўргатишдан хамманинг манфаатдорлиги таъминланади. Геоахборот тизимлари ишлаб чиқаришда геодезия, картография, ер тузиш ва ер кадастри соҳасининг ажралмас бўғинидир.

Иншоотлар деформациясини моделлаштириш ва оптималлаштириш усули билан аниқлашга доир геодезик ишлар тизимининг тузилишини ўрганишдан иборатдир. Бино ва иншоотлар деформацияланишини геодезик кузатишни ташкил этишнинг асосий босқичлари. Геометрик параметрлар ва деформацияланиш жараёнларини зарурий кузатишни ташкил этишни 4 босқичга бўлиш мумкин: - геометрик ва деформацияланиш параметрларини қурилиш давомида уни фойдаланишга топширилгунча геодезик кузатиш; - фойдаланиш давомида деформацияланишни аниқлаш бўйича геодезик кузатиш; - авария ҳолати аниқланганда деформацияланишни геодезик кузатиш; - бино ва иншоотларни қайта тиклаш жараёнида деформацияланишни геодезик кузатиш."

Тарихий ёдгорликларнинг чўкиши, оғиши, буралиши, силжиши ва бошқа турдаги деформацияларини кузатиш ишлари мутахассисларнинг олдида турган энг маъсулиятли ишлардан ҳисобланади. Бунинг аҳамияти шундан иборатки, ушбу кузатиш натижаларидан оқилона фойдаланиш улкан самара беради: тарихий ёдгорликларнинг емирилиши, шикастланишининг олдини олади ва уларнинг бевақт ишдан чиқишига йўл қўймайди.

Битирув малакавий ишининг асосий мақсад ва вазифаси карталарни тузиш ишларида ЭХМни кўллашнинг ахамиятини ўрганишдан иборатдир. Битирув малакавий иши ўз ичига қуйидаги маълумотларни қамраб олган. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2016-2017 йиллар даврида жисмоний ва юридик шахсларга тегишли бўлган кўчмас мулк объектларини ялпи хатловдан ўтказиш тўғрисидаги қарорига асосан.

Олий маълумотли топографлар ва геодезистлар тайёрлашда талаблар тобора ортиб бормоқда. Шунга кўра, дастурда кўрсатилган мавзулар бирмунча кенгайтирилди ва уларни мисоллар билан тушунтиришга ҳаракат қилинди. Бундан ташқари, ўқув қўлланмалари талабаларнинг топографияга доир назарий маълумотларни ўрганишдагина эмас, балки лаборатория машғулотларида ҳамда дала практикасида ҳам фойдалана олишлари назарда тутилди. Шу сабабли топография карта устида картометрик ишларни бажариш, топографик асбоблар билан ишлаш, ўлчаш натижаларини ҳисоблаш каби масалалар ҳам баён қилинди.

Мазкур дарслик олий таълим муассасаларининг геодезия, картография ва кадастр таълим йўналишининг “Бино ва иншоотлар кадастри” бўйича таълим олаётган талабаларига мўлжалланган дастур асосида тузилган.

Ушбу маъруза матнида инженерлик – геодезик ишларидан топографик – геодезик қидирув, инженер – геодезик лойиҳалаш, чизиқли иншоотларни трассалаш ва инженерлик иншоотларини режалаш ишлари ёритилган.

Ushbu Bitiruv malakaviy ishida asosiy maqsad ma’lumotlarni turli geotasvirlash usullari orqali samarali tasvirlashning nazariy va amaliy usullarini amalda foydalanishdan iborat bo’lib, bunda sinflash va qayta sinflash, kartalarni mavzuli ko’rinishda tasvirlash, elektron hamda raqamli karta ko’rinishida tasvirlashning nazariy bilimlarini o’rganishdan iboratdir.